Матэрыял з Вікіпедыі - вольнай энцыклапедыі

Бранічаўцы - славянскае племя, на сярэднім Дунаі, на тэрыторыі сучаснай Сербіі.

Каля 805 года землі бранічаўцаў  увайшлі ў склад Балгарыі, пасля захопу войскамі балгарскага хана Крума ўсходняй часткі Аварскага каганата. У 818 годзе  ў кіраванне Амуртага яны паўсталі разам з іншымі памежнымі славянскімі плямёнамі, бо адмаўляліся прыняць рэформу, якая абмяжоўвала іх мясцовае самакіраванне. У пошуках саюзніка яны звярнуліся да імператара Святой Рымскай імперыі Людовіку I Набожнаму. У 824-826 гадах Амуртаг спрабаваў урэгуляваць канфлікт дыпламатычным шляхам, але яго лісты Людовіку заставаліся без адказу. Пасля гэтага ён вырашыў задушыць паўстанне сілай і адправіў ваяроў у землі дунайскіх славян, якіх зноў вярнулі іх пад уладу Балгарыі.

Бранавікі

Гальскія плямёны, якія ўваходзілі ў склад аулеркаў, былі кліентамі эдуяў.

Крыніца: http://www.celtarmy.ru/content/view/79/66/

Геаграфічныя назовы ў Беларусі, злучаныя з бранічаўцамі

г. Бранск (Расія -этнічная тэрыторыя беларусаў)

в. Бранавічы >Менская вобласць > Слуцак >Серажскі

в. Бранава >Менская вобласць > Слуцак >Серажсій

в. Бранчыцы >Менская вобласць > Салігорск >Чапелеўскі

в. Бранцы >Гарадзенская вобласць > Шчучын >Жалудокскі

в. Бронасава>Гарадзенская вобласць > Карэлічы > Турэцкі

в. Бранск > Магілёўская вобласць > Крычаў >Ботвінаўскі

в. Бранцава  >Віцебская вобласць > Полацак >Усценскі

в. Бранцава  >Віцебская вобласць > Полацак >Першамайскі

в. Брантаўцы  >Брэсцкая вобласць > Пружаны >Зеленавіцкі

в. Браневічы>Брэсцкая вобласць > Камянец > Відамлянскі

в. Браневічы>Брэсцкая вобласць > Камянец > Ратайчыцкі

в. Бронніца >Гомельская вобласць > Буда-Кошелево >Ліпініцкі

в. Браннае >Гомельская вобласць > Рагачоў > Запольскі

в. Броннае >Гомельская вобласць > Рэчыца > Жмуроўскі

в. Браніслаў >Гомельская вобласць > Жыткавічы > Людзеневіцкі

в. Браніслаў >Гомельская вобласць > Жыткавічы > Браніслаўскі

Прозвішчы: Бранавіцкі, Бранеўскі - Гриф , Бранікоўскі, Брант, Брантка, Бранцэвіч, Бранюшац – старажытныя беларускія шляхецкія роды.

Са спісу войска ВКЛ 1528 года:

Бранец Василей, х-р вызнач. Бранец не зразумелы, магчыма - гэта абазнач. рэгiянальнага паходжання, б. Гарадзецкага пав. 213 адв. гл. Василей
Бранец Карпь, дв. х-р вызнач. Бранец не зразумелы, магчыма - гэта абазнач. рэгiянальнага паходжання 12 адв. гл. Карпь
Бранца Грышко, б. Рудамiнскага пав. Вiленскага в-д. 46
Бранцевича Гудиновая Федоровая, 13
Брянцевич Иван, б. Мсцiслаускага пав. 227 адв.

Геаграфічныя назовы за мяжой, злучаныя з бранічаўцамі

Braunsburg, г. Бранева. (Памор’е)

Брандэнбург — Нямеччына
Бранск - Расея

Герб Брохвіч

Герб прыналежыў родам: Асоўскі, Вітоўскі, Закрэўскі, Жаромскі, Зялінскі, Корчыч, Коршун, Паломскі, Прушкоўскі, Стоцкі, Трамбіцкі/ Трубіцкі, Фрык.

МІФАЛОГІЯ

Малюнак

"Слоўнік кельцкай міфалогіі"

Бран Блаславёны, у валійскай міфалогіі, відаць, бог тагасветнага свету, сын бога мораў Лліра, кіраўнік Брытаніі. Бран мог цудоўнай выявай уброд пераходзіць моры і пераносіць сваё войска на ўласнай спіне. Ён аддаў сваю сястру Бранвен замуж за ірландскага караля Маталоха, не паставіўшы ў вядомасць яе адзінаутробнага  брата Эфнізена, пасля чаго абражаны Эфнізен падчас вясельнага балю, які адбыўся ва Ўэльсе, адразаў каням Маталоха вусны, вушы і хвасты. У выніку паміж ірландцамі і брытанцамі ледзь не ўспыхнула сварка, але Бран змог прадухіліць вайну, падарыўшы Маталоху чароўны кацёл.

Гэты выдатны кацёл з ніжняга свету мог вярнуць чалавеку жыццё, але не вяртаў гаворку. Вярнуўшыся ў Ірландыю, Маталох не змог пераканаць мясцовую знаць, што дарунак Брана з'яўляецца раўнацэннай заменай скалечаных коней. Таму Бранвен перасталі прызнаваць каралевай і паслалі на кухню, хоць яна паспела прынесці Маталоху сына і спадчынніка Гверна. Тады, пазнаўшы пра зневажэнне сястры, Бран сабраў вялікае войска і адплыў у Ірландыю. У вырашальнай бітве брытанцы забілі ўсіх да адзінага ірландцаў, але і ад іх войска засталося толькі сем чалавек. Бран загінуў ад атручанай стралы. На божай пасцелі ён загадаў паплечнікам адрэзаць яму галаву, якая па дарозе дахаты працягвала есць і размаўляць.

У пазнейшым дадатку да міфа гаворыцца, што галава Брана Блаславёнага была дастаўлена ў Лондан і пахавана тварам да Еўропы, спрыяючы адбіванню чужацкіх набегаў. Цалкам верагодна, што слова "галава" было ў валійцаў  адным з пазначэнняў уладара тагасветнага свету.

Бранвен

Матэрыял з Вікіпедыі - вольнай энцыклапедыі

Бранвен - сястра Брана Блаславёнага і жонка Маталуха ў міфалогіі валійскіх кельтаў (Уэльс). З'яўляецца галоўным персанажам у адной з аповесцяў Мабінагіон, якую пасля гэтага часам завуць Мабінагіон Бранвен. Бранвен таксама з'яўляецца дачкой Лліра і Пенардзін і лічыцца валійскай багіняй кахання і прыгажосці. Яна выйшла замуж за караля Ірландыі, але шлюб не прынёс мір.

Брань, Лаянка

Б.А. Успенскі

Брань, лаянка - форма моўных паводзін, надзеляемая  магічнай сілай.

Брыдкая Лаянка, з аднаго боку, табуявана, з другога - рытуалізавана ў сямейных, каляндарных і земляробчых абрадах. У славян брыдкая Лаянка звычайна ацэньвалася як рыса мужчынскіх паводзін. Паводле ўсходнеславянскіх легенд, мужчына атрымаў права лаяцца ва ўзнагароду за паважнае стаўленне да Бога (паказаў яму дарогу), у той час як жанчыне забаронена брыдка лаяцца, таму што яна адказала лаянкай на пытанне Бога. У старажытнарускай апакрыфічнай літаратуры і народнай традыцыі (галоўным чынам, паўднёварускай і палескай) забарона на брыдкую Лаянку злучана з уяўленнем пра тое, што яна абражае Маці-сыру зямлю, Багародзіцу і родную маці чалавека. Ад брыдкай Лаянкі зямля скалынаецца, гарыць, правальваецца;  брыдкая Лаянка трывожыць бацькоў, якія спачываюць у зямлі.

Існавалі часавыя забароны на Лаянку (напрыклад, у сакральныя дні – на  Куццю, на Вялікдзень, у першы дзень сяўбы, падчас навальніцы). Забарона лаяцца ў вызначаных месцах тлумачыцца тым, што Лаянка абражае лакальных духоў-заступнікаў: нельга лаяцца ў хаце і ў лесе (гэтага не любяць дамавік і лясун), там, дзе вісяць абразы, стаіць печ. У Палессе недапушчальным лічылася лаяць жанчыну (ад гэтага пад ёй гарыць зямля). У рускіх лічылася небяспечным лаяць дзяцей (на "тым свеце" дзеці адмовяцца ад бацькоў; дзіця, якога вылаялі "чорным словам", могуць панесці злыя духі).

Як грахоўныя, нячыстыя паводзіны Лаянка суадносіцца з дэманалагічнымі персанажамі: лаюцца дамавік, багінка, вампір. Лаянка людзей прыцягвае нячыстую сілу: у хату, дзе людзі лаюцца, пранікаюць нячысцікі, анёлы ж пакідаюць такое жыллё.

Лаянка шырока выкарыстоўваецца ў ролі засцярогу: ёю праганяюць лесуна, дамавіка, русалку, хадзячага нябожчыка, вампіра і да т.п.; адганяючы градавую хмару, сербы кідалі ў яе молат і брыдка лаяліся. Лаяць маглі чалавека (жывёлу, прадмет), якога жадалі ўсцерагчы ад злых сіл. Сербскія жанчыны пры наведванні парадзіхі лаялі немаўля, каб не ўрачы яго. Непрыстойныя словы ўваходзілі ў македонскія "пчаліныя" песні, выкананыя ў момант вылету новага роя, каб яго не ўраклі.

Лаянка ў калядным абрадзе магла прамаўляцца каляднікамі  у адрас негасцінных гаспадароў. Лаянка была важным кампанентам парадыйных калядных гульняў: падчас гульні "ў нябожчыка" ў рускіх "адпяванне" складалася з адборных матаў. На Смаленшчыне, спальваючы пудзіла Масленіцы, прынята было лаяць яго; праводзіны масленіцы суправаджаліся непрыстойнымі жартамі і жэстамі. Непрыстойная лаянка, срамныя  песні, якія суправаджаюцца загаленнем, выконваліся напярэдадні Сёмухі, у Духаў дзень (Смаленская вобл.), Сёмуха (Паволжа).

Лаянка ў земляробчых абрадах мае мэтай забяспечыць урадлівасць зямлі і ахову пасеваў. Перад пачаткам сяўбы ў Палессе рэкамендавалася трохразова вылаяцца мацюком; у Пермскай губерні сейбіт распранаўся дагала і ўдараў мяшком з-пад лёну па сваіх нагах, прамаўляючы непрыстойную замову.

Ужыванне абсценных слоў і выразаў у вясельных жартах, песнях і прысудах злучана з агульнай эратычнай афарбаванасцю абраду і рытуальнымі дзеяннямі, накіраванымі на забеспячэнне ўрадлівасці і ахову ад злых сіл.

Некаторыя ўласцівасці Лаянкі (адлюстраваныя ў яе эпітэтах: моцная, злая, з'едлівая), маглі выкарыстоўвацца ў магічных мэтах. На Палессі мацюкаюцца пры вырабе гарэлкі, каб яна была моцнай. Украінцы Галіцыі, выкопваючы расліну "сонная дурата" (беладонна), праклінаюць і лаюць яе, каб павялічыць яе атрутную сілу.

Літ.:

Успенский Б.А. Мифологический аспект русской экспрессивной фразеологии // Успенский Б.А. Избранные труды. Т. 2. Язык и культура. М., 1994. С. 53-128;

Русский эротический фольклор. М., 1995.

Падрыхтавала Галіна Арцёменка