Старасвецкая Беларусь
Галерэі
Уваход
Зараз на сайце
Цяпер 44 госцяў анлайнБЕЛАБЛОЦКІ |
(магчыма, Белабоцкі) Андрэй (да праваслаўнага хрышчэння Ян) Хрыстафоравіч Усходнеславянскі паэт i філосаф 2й паловы 17 — пач. 18 ст. Скончыў слуцкую кальвінісцкую гімназію, вучыўся ў Францыі, Італіі, Іспаніі, дзе авалодаў многімі мовамі. Быў кальвінісцкім прапаведнікам у Слуцку, настаўнікам у Магілёвё. 3 прычыны праследаванняў езуітамі вымушаны быў пераехаць у Смаленск, a ў 1681 — у Маскву, дзе прыняў праваслаўнае веравызнанне i змяніў сваё ранейшае імя (1682). У Маскве займаўся перакладчыцкай i літаратурнапедагагічнай дзейнасцю. У 1686—91 як перакладчык з лацінскай мовы з пасольствам Ф.Галавіна наведаў Кітай. Аўтар твораў «Кароткая гутарка літасці з ісцінай» (1685), «Вялікая навука Раймунда Люлія» i «Кніга філасофская» (1698— 99) i інш. Да пераходу ў праваслаўе не прызнаваў афіцыйнай царквы, падвяргаў крытыцы Біблію. Веру лічыў асабістай справай кожнага чалавека. Філасофію ставіў вышэй за багаслоўе. У яго філасофскіх поглядах перапляталіся ідэі рацыяналізму, дэізму i пантэізму. Адстойваў адзінства душы i цела. Галоўны паэтычны твор Б. — паэма «Пентатэугум, або Пяць кніг кароткіх» — напісаны на стараславянскай мове, у якім адчуваецца ўплыў беларускай мовы. Крыніцамі пры напісанні «Пентатэугума» паслужылі творы нямецкіх паэтаўлаціністаў М.Радэра, І.Ніса i Я.Бальдэ, а таксама ix польскія апрацоўкі. У паэме асуджаецца марнасць зямнога быцця, несправядлівы падзел даброт пры тагачасным ладзе, паразітызм пануючага класа, прадстаўнікі якога заканамерна павінны трапляць у пекла. «Пентатэугум» напісаны эмацыяльным, тыпова барочным стылем. Пяру Б. належаць переклад першых дзвюх кніг трактата Фамы Кемпійскага «Аб наследаванні Хрысту». У розных крыніцах Б. часта блытаюць з польскім паэтам Янам Белабоцкім (каля 1600 — пасля 1661), які не меў дачынення ні да Беларусі, ні да Расіі. Тв.: Краткая беседа милости со истиною: О божий милосердии и учении. (М.], 1712; Памятники древней письменности. Т. 18. М., 1878; Пентатеугум // Русская силлабическая поэзия XVII—XVIII вв. Л., 1970. Літ.: Мальдзіс А. На скрыжаванні славянскіх традыцый. Мн., 1980. С. 53—57, 59—61; Прашковіч М. Ян (Андрэй) Белабоцкі // Гісторыя беларускай дакастрычніцкай літаратуры. Мн., 1968. Т. 1; Горфункель А. «Пентатеугум» Андрея Белобоцкого // Тр. Отдела древнерусской литературы. М.; Л., 1965. Т. 21; Дорошевич Э., Конон В. Очерк истории эстетической мысли Белоруссии. М., 1972. С. 104—105; Подокшин С. Вольнодумец из Белоруссии Ян Белобоцкий // Молодые учёные и современная философская наука. Мн., 1964; Яго ж . ...Ян Белобоцкий // Очерки истории философской и социологической мысли Белоруссии (до 1917 г.). Мн., 1973.
|