Эльвіра (2.11.1836—23.8.1895)

Мастек, удзельнік вызвеленчага руху на Беларусі i ў Літве. Нередзіўся ў Вільні ў сям'і нестеўніка малявання, які паходзіў з Ітеліі. Печетковую местецкую едукецыю атрымаў у бецькі. Паводле жедення бецькоў пеступіў на

медыцынскі факультэт Маскоўскага універсітэта. Аднак прафесія медыка яго не надта вабіла, i ў хуткім часе, пакінуўшы універсітэт, ён паступіў у Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры i дойлідства. Паспяхова скончыўшы вучылішча, у 1857 паехаў удасканальваць майстэрства ў Італію, вучыўся ў Рыме ў акадэміі св. Лукі. Вярнуўся на радзіму, працаваў у Вільні. Тут ён звязаўся з рэвалюцыйнымі коламі, прымкнуў да «чырвоных», удзельнічаў у паўстанні 1863— 64. Пасля паражэння паўстання быў арыштаваны, але з турмы ўцёк. Жыў у Парыжы i Лондане. Там стварыў шмат графічных работ i ілюстрацый, у якіх паказаў падзеі 1863, што адбываліся на тэрыторыі Беларусі. Жывучы ў выгнанні, мастак вельмі сумаваў па роднай зямлі, якая была крыніцай яго творчага натхнення. У 1866 А. вярнуўся на радзіму, але быў схоплены царскімі жандарамі i сасланы ў Сібір. Жыў у Вятцы, дзе стаў настаўнікам будучых рускіх мастакоў В. i А.Васня

М.Э.Андрыёлі.Аскет.Карціна.1883

цовых. У 1871 A. вярнуўся ca ссылкі, але яму было забаронена жыць у род­ным краі, i мастак пасяліўся у Варша­ве. Там працягваў мастацкую адукацыю ў школе Герсана, ілюстраваў чаconic «Kіosy» («Каласы») i «Tygodnik ilustrowany» («Ілюстраваны штотыднёвік»). У 1883—86 працаваў у Парыжы. Толькі ў канцы жыцця яму пашчасціла на нейкі час вярнуцца на радзіму.

У сваіх жывапісных i графічных ра­ботах А. часта звяртаўся да тых далёкіх часоў сумеснай беларускалітоўскай гісторыі, калі Вялікае княства Літоўскае яшчэ захоўвала сваю незалежнасць. У 1880я гады ён стварыў цыкл гістарычных ілюстрацый i эскізаў. Сярод ix «Смерць Кейстута», «Сутычка літвінаў з крыжаносцамі», «Гус­ляр», «Хрышчэнне літвінаў», «Смерць Людвіка Нарбута каля Дубічаў», ілюстрацыі да «Конрада Валенрода» i «Па­на Тадэвуша» А.Міцкевіча, да твораў Я.Ходзькі, У.Сыракомлі, Э.Ажэшкі, Ю.Славацкага, Ю.Крашэўскага i інш. Творы А., выкананыя пад уплывам рамантызму, вызначаюцца тэхнічнай лёгкасцю, дакладнасцю ў адлюстраванні гістарычных падзей, багаццем фантазіі. У многіх з ix А. паспяхова выкарыстоўваў фальклорныя матывы.

₍ Літ.: Andriolli — swiadek swoich cza­sow: Listy i Wspomnienia. Wroclaw etc, 1976; Д p о б о в Л.Н. Живопись Белорус­сии XIX — начала XX в. Мн., 1974. С. 161—167.